Ρομποτική Χειρουργική: Αναδρομή
Ο όρος «ρομπότ», σύμφωνα με την διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Τσέχο θεατρικό συγγραφέα Karel Čapek. Τον χρησιμοποίησε το 1920 στο έργο του «Rossum’s Universal Robots». Εκεί περιέγραφε ανδροειδείς μηχανές – εργάτες που επαναστάτησαν κατά των ανθρώπων – αφεντικών. Στις περισσότερες σλάβικης προέλευσης γλώσσες σημαίνει «εργάτης». Η ίδια πηγή ορίζει το ρομπότ ως «μια ηλεκτρο-μηχανική συσκευή που λειτουργεί βάσει ηλεκτρονικού υπολογιστή και προγραμματισμού, και ως εκ τούτου, μπορεί να πραγματοποιήσει κάποια εργασία από μόνη της». Τι είναι όμως η ρομποτική χειρουργική;
Ρομποτική Χειρουργική: Χειρουργεί ο ιατρός ή το ρομπότ;
Το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα ούτε ανδροειδές είναι ούτε προγραμματίζεται να φέρει εις πέρας κάποια χειρουργική επέμβαση από μόνο του. Δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από ένα υψηλής τεχνολογίας και ακρίβειας εργαλείο στα χέρια του Χειρουργού που μεγιστοποιεί τα οφέλη της λαπαροσκοπικής Χειρουργικής προσφέροντας ταυτόχρονα την ευχέρεια των κινήσεων της κλασσικής ανοικτής Χειρουργικής. Πρέπει να είναι λοιπόν κατανοητό ότι ο Ιατρός χειρουργεί και όχι το ρομπότ. Ο σωστότερος όρος για να περιγραφεί αυτή η τεχνική είναι «ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική Χειρουργική».
Σήμερα υπάρχει αυτή η τεχνολογία και τέτοιου είδους επέμβαση έχει πραγματοποιηθεί. Το 2000 ο Χειρουργός Jacques Marescaux, διευθυντής του Ινστιτούτου IRCAD του πανεπιστημίου του Στρασβούργου πραγματοποίησε ρομποτικά υποβοηθούμενη λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή χειριζόμενος το ρομποτικό σύστημα ZEUS από το κτήριο της France Télécom στη Νέα Υόρκη ενώ η ασθενής βρισκόταν σε χειρουργική αίθουσα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Στρασβούργου, 6200 χιλιόμετρα μακριά. Η επέμβαση Lindbergh, όπως ονομάστηκε προς τιμήν του πιλότου που πραγματοποίησε την πρώτη υπερατλαντική πτήση, έδειξε το εύρος των δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία στην Χειρουργική.
Επειδή, όμως, μια επιτυχημένη πτήση πρέπει να συνοδεύεται και από μια εξίσου επιτυχή και ομαλή προσγείωση, έτσι και η εφαρμογή του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος στην καθημερινή πράξη πρέπει να λαμβάνει υπόψιν τα πλεονεκτήματα που προσφέρει αλλά και τα μειονεκτήματα που προκύπτουν κυρίως από το κόστος.
Τα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής
Η σημερινή χρήση του ρομποτικού συστήματος αφορά ενδοσκοπικές χειρουργικές επεμβάσεις, κυρίως λαπαροσκοπικές (στην κοιλιά) και θωρακοσκοπικές (στο θώρακα). Επιπλέον, εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματα του ρομπότ έναντι της κλασσικής ενδοσκοπικής Χειρουργικής, τα οποία είναι:
- Μεγαλύτερη ευχέρεια στις κινήσεις των χειρουργικών εργαλείων. Σε αντίθεση με τα κλασσικά λαπαροσκοπικά εργαλεία, τα εργαλεία του ρομποτικού συστήματος έχουν μια επιπλέον άρθρωση (endowrist). Έτσι, επιτρέπουν επιπλέον κινήσεις, όπως αυτές του καρπού του χεριού.
- Τρισδιάστατη όραση του χειρουργικού πεδίου, λόγω του εξελιγμένου συστήματος λήψης και προβολής εικόνας (όπως στις τρισδιάστατες κινηματογραφικές ταινίες). Επίσης παρέχει τη δυνατότητα μεγαλύτερης μεγέθυνσης και εύρους εικόνας. Το γεγονός αυτό δίνει στον Χειρουργό την αίσθηση του βάθους στο πεδίο εργασίας του.
Σύστημα Da Vinci
Το ρομποτικό χειρουργικό σύστημα που χρησιμοποιείται περισσότερο παγκοσμίως είναι το Da Vinci. Υπάρχουν όμως και άλλα συστήματα όπως το AESOP και το ZEUS. Ο αρχικός σκοπός του σχεδιασμού των συστημάτων αυτών ήταν η Τηλεχειρουργική (ή αλλιώς η Χειρουργική από απόσταση) που θα εύρισκε εφαρμογή στην ανάγκη χειρουργικής επέμβασης στο πεδίο της μάχης ή σε διαστημική αποστολή. Ο Ιατρός που θα βρισκόταν στο πλευρό του ασθενούς θα μπορούσε να τοποθετήσει και να ρυθμίσει το ρομποτικό σύστημα, ενώ ο εξειδικευμένος Χειρουργός θα πραγματοποιούσε την επέμβαση από την όποια απόσταση. Αυτό προϋποθέτει σύνδεση δύο υπολογιστών που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους χωρίς καθυστέρηση μεταξύ της κίνησης του χεριού του Χειρουργού και της αντίστοιχης κίνησης του ρομποτικού εργαλείου, ούτε καθυστέρηση στη μετάδοση από απόσταση της λαπαροσκοπικής εικόνας.
Ο Γενικός Χειρουργός, Δρ. Αναστάσιος Τσεχπενάκης, κατέχει τον Μεταπτυχιακό Τίτλο Σπουδών στην «Ελάχιστα επεμβατική Χειρουργική, Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική» από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επιπλέον, έχει λάβει μέρος στο πρόγραμμα εκπαίδευσης και πιστοποίησης χρήσης του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος DaVinci. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στο κέντρο IRCAD του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου.
