Λεμφαδενικός Καθαρισμός
Τι είναι οι λεμφαδένες και ποια η χρησιμότητά τους;
Οι λεμφαδένες, γνωστοί και ως λεμφογάγγλια, αποτελούν βασικό μέρος του λεμφικού δικτύου. Είναι μικρά ωοειδή σφαιρίδια, μερικών χιλιοστών έως ενός εκατοστού. Εντοπίζονται στον υποδόριο ιστό, στο μήκος των λεμφαγγείων, του τραχήλου, των μασχαλών, της βουβωνικής χώρας και αλλού. Αν και μπορεί να τους συναντήσει κανείς σε όλο το σώμα, συγκεντρώνονται κυρίως στον κορμό, μεμονωμένα ή σε ομάδες. Ωστόσο λόγω του μικρού μεγέθους τους δεν είναι δυνατόν να ψηλαφιστούν. Οι λεμφαδένες περιέχουν στο εσωτερικό τους (παρέγχυμα) τα λεμφοκύτταρα Τ και Β καθώς και τα μακροφάγα.
Αποστολή των λεμφαδένων είναι η εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, και συγκεκριμένα ο καθαρισμός του αίματος από ξένα σωματίδια (βακτήρια, ιοί, καρκινικά κύτταρα). Επί της ουσίας, τα μακροφάγα επεξεργάζονται τα αντιγόνα (ξένα σώματα) και τα μεταφέρουν στα λεμφοκύτταρα προκειμένου να κατασκευάσουν τα σωστά αντισώματα (από τα Β-κύτταρα) ή βοηθητικά λεμφοκύτταρα (από τα Τ).
Λεμφαδενικός καθαρισμός
Παρότι ο καρκίνος εμφανίζεται σε ένα σημείο ή όργανο του σώματος, μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα μέρη του. Το φαινόμενο της επέκτασης ονομάζεται μετάσταση. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους πραγματοποιείται η μετάσταση είναι μέσα από το λεμφικό δίκτυο στους πλησιέστερους λεμφαδένες ή και μέσα από το αίμα στα λοιπά όργανα. Στην περίπτωση λοιπόν που προσβληθούν οι λεμφαδένες και προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μετανάστευση καρκινικών κυττάρων, αλλά και να καθοριστεί η βαρύτητα (σταδιοποίηση) της νόσου, συντελείται λεμφαδενικός καθαρισμός.
Οι δύο τύποι λεμφαδενικού καθαρισμού
Ο ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός, ο οποίος συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση όλων των λεμφαδένων της πληγείσας περιοχής. Πραγματοποιείται εφόσον υπάρχουν ενδείξεις πως περισσότεροι από έναν λεμφαδένες έχουν προσβληθεί από τον καρκίνο.
Ο μερικός λεμφαδενικός καθαρισμός, ο οποίος συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση ορισμένων λεμφαδένων που έχουν κριθεί ύποπτοι ότι φέρουν μικροσκοπικά ίχνη καρκινικών κυττάρων.
Συνηθέστερα ο λεμφαδενικός καθαρισμός πραγματοποιείται στην περιοχή της μασχάλης, του τραχήλου και ενδοκοιλιακά.
Λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου
Ο λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου συνίσταται στην αφαίρεση των λεμφαδενών της εν λόγω περιοχής, καθώς θεωρούνται ύποπτοι για καρκίνο ή έχει επιβεβαιωθεί ο καρκίνος. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα προσβάλει και την ευρύτερη περιοχή με αποτέλεσμα να ευνοείται η μετάσταση της νόσου μέσα από το δίκτυο των λεμφαγγείων. Ως επακόλουθο, τα νεοπλασματικά κύτταρα προσβάλουν τόσο τους κοντινούς όσο και τους απομακρυσμένους λεμφαδένες, μέσω του δικτύου τους. Εδώ ακριβώς έγκειται και η σημασία του λεμφαδενικού καθαρισμού του τραχήλου, καθώς με αυτόν εμποδίζεται η περαιτέρω μετάσταση την νόσου.
Μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός
Και στην περίπτωση του μασχαλιαίου λεμφαδενικού καθαρισμού πραγματοποιείται αφαίρεση των λεμφαδένων της συγκεκριμένης περιοχής. Συντελείται συνδυαστικά με ευρεία τοπική εκτομή ή διαφορετικά χρησιμοποιώντας την υφιστάμενη μαστεκτομή. Σε κάθε περίπτωση όμως με γενική αναισθησία. Επισημαίνεται, πως στην προκειμένη περίπτωση, οι λεμφαδένες της μασχάλης αφαιρούνται, καθώς έχει προηγηθεί μετάσταση από τον καρκίνο του μαστού. Στόχος είναι να αφαιρεθούν όλοι οι προσβεβλημένοι λεμφαδένες της μασχαλιαίας κοιλότητας, προκειμένου να απομακρυνθούν τα νεοπλασματικά κύτταρα. Η τομή συγκλείεται με απορροφήσιμα ράμματα και συνήθως τοποθετείται και μια παροχεύτευση, η οποία θα εμποδίσει τη μετεγχειρητική συσσώρευση υγρού ή/και αίματος και την εμφάνιση μόλυνσης στην περιοχή. Αφαιρείται την επόμενη ημέρα κιόλας.
Περιτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός
Ο οπισθοπεριτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός αναφέρεται στην αφαίρεση των λεμφαδένων από την ευρύτερη κοιλιακή χώρα. Πρόκειται δηλαδή για τα όργανα πίσω από το περιτόναιο, τα οποία είναι:
- οι νεφροί
- τα επινεφρίδια
- οι ουρητήρες
- το πάγκρεας
- το δωδεκαδάκτυλο (με εξαίρεση της πρώτης μοίρας του)
- το ανιόν και κατιόν κόλον (παχύ έντερο)
- το ορθό.
Ο ιατρός προβαίνει σε λεμφαδενικό καθαρισμό όταν εντοπιστεί καρκίνος στους όρχεις, μελάνωμα ή κάπως πιο σπάνιες ασθένειες.
Να σημειωθεί πως και στις τρεις προαναφερθείσες περιπτώσεις, οι αφαιρούμενοι λεμφαδένες στέλνονται για ιστολογικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί πόσοι έχουν προσβληθεί από τη νόσο. Σημαντικό επίσης είναι ο λεμφαδενικός καθαρισμός να διενεργείται από εξειδικευμένο χειρουργό, ο οποίος θα γνωρίζει αρκετά καλά την ανατομία της χειρουργούμενης περιοχής και ως εκ τούτου μπορεί να χειρουργήσει με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.
Ο Δρ. Τσεχπενάκης είναι Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών. Διακρίνεται σε όλο το εύρος της Γενικής Χειρουργικής με σύμμαχό του τις προηγμένες λαπαροσκοπικές τεχνικές και καινοτόμες χειρουργικές μεθόδους. Είναι πιστοποιημένος χρήστης του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος DaVinci στο κέντρο IRCAD του πανεπιστημίου του Στρασβούργου, ενώ στο ίδιο κέντρο εκπαιδεύτηκε και στην προχωρημένη λαπαροσκοπική χειρουργική του πεπτικού συστήματος. Διακρίνεται για τη συμμετοχή σε συνέδρια ελληνικά και ξένα, καθώς επίσης και για τις δημοσιεύσεις του σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
