Η παχυσαρκία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας σε όλο τον κόσμο. Στις ΗΠΑ, όπου η παχυσαρκία αποτελεί μείζον ζήτημα για τις υπηρεσίας υγείας, υπολογίζεται ότι 97 εκατομμύρια ενήλικες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% του πληθυσμού των ενηλίκων της χώρας. Από αυτή την ομάδα, 11 εκατομμύρια ενήλικες πάσχουν από σοβαρή παχυσαρκία. Στην Ελλάδα το 35% του γενικού πληθυσμού είναι υπέρβαρο, ενώ το 22,5% παχύσαρκοι. Η παχυσαρκία παίρνει τη μορφή πανδημίας και το ανησυχητικό είναι ότι η χώρα μας είναι πρώτη σε ποσοστά παχυσαρκίας και ειδικά της παιδικής στην Ευρώπη.
Η παχυσαρκία είναι μια υπερβολική συσσώρευση του σωματικού λίπους, πέραν του φυσιολογικού, που δημιουργείται όταν η πρόσληψη θερμίδων με την τροφή υπερβαίνει τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού.
Παχυσαρκία και δείκτης μάζας σώματος
Προκειμένου να εκφρασθεί η παχυσαρκία με κάποια μονάδα μέτρησης και να εκτιμηθούν οι κίνδυνοι για την υγεία χρησιμοποιείται ο Δείκτης Μάζας Σώματος ή ΔΜΣ (Body Mass Index ή BMI), ο οποίος υπολογίζεται ως εξής:
ΔΜΣ= Βάρος σώματος (σε κιλά) / Ύψος2 (σε μέτρα)
Αναλόγως του ΔΜΣ μπορεί κανείς να χαρακτηριστεί:
| ΔΜΣ | |
| Λιποβαρής | <18,5 |
| Φυσιολογικός | 18,5 – 24.9 |
| Παχύσαρκος | 25 – 34.9 |
| Σοβαρά παχύσαρκος | 35 – 39.9 |
| Νοσογόνα παχύσαρκος | 40 – 49.9 |
| Υπερ–Παχύσαρκος | >50 |
Τα αίτια της παχυσαρκίας
Η παχυσαρκία μπορεί να οφείλεται σε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες:
- Κληρονομική προδιάθεση
- Την ικανότητα του οργανισμού να διαχειρίζεται την προσλαμβανόμενη από την τροφή ενέργεια
- Τις διατροφικές συνήθειες
- Την σωματική άσκηση
- Ψυχολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
Τι προκαλεί η παχυσαρκία;
Όπως προαναφέρθηκε, η παχυσαρκία είναι νόσος. Οι σχετιζόμενοι με αυτήν κίνδυνοι για την υγεία είναι μεταξύ άλλων:
- Εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη (τύπου ΙΙ)
- Προβλήματα με αρθρώσεις (πχ αρθρίτιδες)
- Αρτηριακή υπέρταση
- Υπερλιπιδαιμία
- Καρδιακές παθήσεις
- Παθήσεις ήπατος και χοληφόρων
- Διαταραχές πεπτικού συστήματος (πχ γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση)
- Προβλήματα αναπνευστικού συστήματος (πχ υπνική άπνοια και άσθμα)
- Ψυχολογικά προβλήματα όπως κατάθλιψη
- Διαταραχές έμμηνου κύκλου στις γυναίκες και προβλήματα στην εγκυμοσύνη
- Ακράτεια ούρων
- Χαμηλότερο συνολικό προσδόκιμο επιβίωσης
Επιπλέον, τα προβλήματα που βιώνει στην καθημερινή ζωή ο παχύσαρκος έχουν να κάνουν με την δυσκολία στην κινητικότητα, εύκολη κόπωση και καταπόνηση και δυσκολία σε απλές καθημερινές πράξεις όπως η χρήση μέσων μεταφοράς ή η προσωπική υγιεινή. Πολλές φορές αυτά οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και κοινωνικό αποκλεισμό.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές της παχυσαρκίας;
Τα μέσα για την συντηρητική θεραπευτική προσέγγιση που συχνά είναι επιτυχής βραχυπρόθεσμα αποτελούν:
- η δίαιτα
- η σωματική άσκηση
- η λήψη ειδικής φαρμακευτικής αγωγής
Ωστόσο, στην νοσογόνο παχυσαρκία τα αποτελέσματα της συντηρητικής αγωγής σπάνια διαρκούν. Συνήθως οι ασθενείς διαδοχικά χάνουν και κερδίζουν βάρος με σοβαρές συνέπειες στην υγεία τους. Πολλές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς μπορούν να χάσουν περίπου το 10% του σωματικού βάρους τους, αλλά τείνουν να επανακτήσουν τα δύο τρίτα του εντός ενός έτους, και σχεδόν όλο μέσα σε πέντε χρόνια.
Παρά τα χαμηλά ποσοστά επιτυχίας της οι περισσότεροι ιατροί συστήνουν τουλάχιστον μία φορά προσπάθεια απώλειας βάρους μέσω συντηρητικής αντιμετώπισης καθώς μπορεί να έχει καλύτερα αποτελέσματα για έναν συγκεκριμένο ασθενή αλλά και αποτελεί ένα καλό βοήθημα για την χειρουργική θεραπεία.
Η χειρουργική θεραπεία της παχυσαρκίας ΔΕΝ είναι αισθητική χειρουργική ή μια χειρουργική επέμβαση για να γίνει κάποιος πιο όμορφος, παρά την αντίληψη που επικρατεί σε πολύ κόσμο. Ο παχύσαρκος ασθενής έχει ανάγκη να μειώσει τους κινδύνους για την υγεία του που προαναφέρθηκαν και την ώρα που θα χειρουργηθεί είναι πολύ πιθανό να έχει ήδη εκδηλώσει κάποιο νόσημα σχετιζόμενο με την παχυσαρκία του. Αυτό αυξάνει τους κινδύνους μιας ήδη δύσκολης και επιβαρυντικής για τον οργανισμό χειρουργικής επέμβασης.
Η Βαριατρική Χειρουργική, όπως διαφορετικά λέγεται η χειρουργική της παχυσαρκίας, βρίσκεται από την μια μεριά της ζυγαριάς. Από την άλλη είναι οι κίνδυνοι για την υγεία του ασθενούς λόγω της παχυσαρκίας του. Ο ρόλος του εξειδικευμένου Ιατρού είναι να υπολογίσει από τι κινδυνεύει περισσότερο ο ασθενής (από την παχυσαρκία ή την χειρουργική της αντιμετώπιση) και να προτείνει στον ασθενή την επέμβαση που με τη λιγότερη δυνατή επικινδυνότητα θα επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τον ασθενή.
Πότε πρέπει η παχυσαρκία να αντιμετωπισθεί χειρουργικά;
Οι ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι:
- Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) > 40
- Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) > 35 και συνύπαρξη ενός τουλάχιστον από τα νοσήματα:
Σακχ. Διαβήτη τ.ΙΙ,
Αρτ. Υπέρταση
Υπερλιπιδαιμία
Στεφανιαία Νόσος
Υπνική Άπνοια
Εκφυλιστική αρθροπάθεια σε αρθρώσεις που φέρουν το ΒΣ
Φλεβική ή λεμφική στάση στα κάτω άκρα
Πνευμονική Υπέρταση
Βρογχικό Άσθμα
Ηλικίες 18 – 65
Νοσογόνος παχυσαρκία επί 2 τουλάχιστον έτη
Αποτυχημένες προσπάθειες συντηρητικής αντιμετώπισης
Σε γενικές γραμμές, η Βαριατρική Χειρουργική επεμβαίνει στην φυσιολογική διαδικασία πέψης. Η απώλεια βάρους επιτυγχάνεται με την ελάττωση της απορρόφησης των συστατικών των τροφών και των προσλαμβανόμενων θερμίδων.
Έχουν περιγραφεί διαφόρων τύπων βαριατρικές χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά οι πιο συχνά πραγματοποιούμενες είναι:
- Η τοποθέτηση ρυθμιζόμενου γαστρικού δακτυλίου (Swedish Adjustable Gastric Banding – SAGB)
- Η κάθετη επιμήκης γαστρεκτομή ή «γαστρικό μανίκι» (Sleeve Gastrectomy)
- Η γαστρική παράκαμψη (Roux-en-Y Gastric Bypass – RYGB)
Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται πλέον λαπαροσκοπικά και στα χέρια μιας εξειδικευμένης και έμπειρης βαριατρικής χειρουργικής ομάδας ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι και επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι όπως το ενδογαστρικό μπαλόνι ή η ενδογαστρική πτύχωση, ενώ έχουν λιγότερους κινδύνους, τα αποτελέσματά τους είναι συγκρίσιμα με αυτά της συντηρητικής θεραπείας και οι περισσότεροι ιατροί δεν τα θεωρούν πλέον εναλλακτική πρόταση.
Επεμβάσεις Βαριατρικής Χειρουργικής
Οι επεμβάσεις της Βαριατρικής Χειρουργικής έχουν αυξημένο διεγχειρητικό και περιεγχειρητικό κίνδυνο και απαιτούν ιδιαίτερη τεχνική δεξιότητα και γνώσεις. Ο ασθενής για μεγάλο διάστημα πριν και μετά το χειρουργείο χρειάζεται παρακολούθηση και ιδιαίτερες οδηγίες προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της επέμβασης. Ως εκ τούτου, η παχυσαρκία αντιμετωπίζεται από επιστημονική ομάδα, η οποία εκτός από τους εξειδικευμένους Χειρουργούς περιλαμβάνει διατροφολόγο, ψυχολόγο και Ιατρούς άλλων ειδικοτήτων (όπως Ενδοκρινολόγο και Καρδιολόγο). Εξυπακούεται, δε, ότι το νοσοκομείο που στεγάζει Βαριατρική ομάδα μπορεί να ανταπεξέλθει στις ιδιαιτερότητες και ανάγκες της Χειρουργικής της παχυσαρκίας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επεμβάσεις παχυσαρκίας επικοινωνήστε με τον Γενικό Χειρουργό, Δρ. Αναστάσιο Τσεχπενάκη. Ο ιατρός έχει εξειδικευτεί στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική της παχυσαρκίας σε δύο νοσοκομειακά κέντρα στις ΗΠΑ (University of Miami, University of Connecticut). Mε σοβαρότητα και υπευθυνότητα θα σας κατευθύνει ως προς τη κατάλληλη αντιμετώπιση της νόσου.
