Τι είναι η σκωληκοειδής απόφυση;
Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένας σωληνοειδής σχηματισμός, μήκους 4-10 εκ., ο οποίος «κρέμεται» από το αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου, του τυφλού. Πιο συγκεκριμένα, το τυφλό βρίσκεται κοντά στο σημείο που ενώνεται το παχύ με το λεπτό έντερο. Παίζει ενεργό ρόλο κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του βρέφους, καθώς είναι πλούσιο σε λεμφικό ιστό και συμμετέχει στη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην καταπολέμηση φλεγμονών του εντέρου. Με την πάροδο του χρόνου, η σκωληκοειδής απόφυση παύει να έχει κάποιο ενεργό ρόλο. Έτσι, καθίσταται ένα «υπολειμματικό» όργανο. Όταν υφίσταται φλεγμονή το όργανο αυτό, τότε προκαλείται η σκωληκοειδίτιδα.
Τι ορίζεται ως οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η οξεία φλεγμονή που προκαλείται στο τοίχωμα του οργάνου. Συνήθως οφείλεται στην απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης και ανάπτυξης μικροβίων.
Ποια είναι τα αίτια πρόκλησής της;
Συχνότερο αίτιο απόφραξης του αυλού είναι οι κοπρόλιθοι, δηλαδή μικρά τεμάχια σκληρών κοπράνων. Σπανιότερα μπορεί η αιτία της απόφραξης να αφορά φλεγμονή με οίδημα ή και μάζα (πολύποδα ή όγκο) στο εσωτερικό τοίχωμα του τυφλού. Μερικές φορές η αιτία της φλεγμονής δεν είναι γνωστή ή μπορεί να μην εντοπιστεί.
Ο όρος «χρόνια σκωληκοειδίτιδα» δεν περιγράφει κάποια χρόνια πάθηση, αλλά επαναλαμβανόμενα επεισόδια φλεγμονής και πλέον δεν χρησιμοποιείται.
Ανεξαρτήτως αιτιολογίας η σκωληκοειδίτιδα επηρεάζει το πέντε έως επτά τοις εκατό του γενικού πληθυσμού, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και στα δύο φύλα.
Σκωληκοειδίτιδα & Συμπτώματα
Όσον αφορά τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας, στο αρχικό στάδιο της νόσου μπορεί να είναι ήπια. Γι ’αυτό το λόγο τα συμπτώματά της μπορεί να συγχέονται με δυσπεψία ή γαστρεντερίτιδα, καθώς ο πόνος ξεκινά συνήθως από τον ομφαλό ή την άνω κοιλιακή χώρα.
Με την πάροδο του χρόνου (συνήθως μέσα σε 1 ή 2 ημέρες), ο πόνος συνήθως επιδεινώνεται σημαντικά και εντοπίζεται στη δεξιά κάτω κοιλιακή χώρα. Εκτός από τον κοιλιακό πόνο συνήθως συνυπάρχουν:
- απώλεια όρεξης
- ναυτία
- έμετος
- ήπιος πυρετός
- μετεωρισμός (πρήξιμο)
- ευαισθησία
Σκωληκοειδίτιδα & Διάγνωση
Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας γίνεται συνήθως κλινικά. Οι Ιατροί στην πρωτοβάθμια περίθαλψη ή στο πλαίσιο έκτακτης ανάγκης γνωρίζουν καλά τα κλασικά σημεία και τα συμπτώματά της.
Η διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας μεταξύ των ηλικιωμένων, των μικρών παιδιών και των εγκύων γυναικών μπορεί μερικές φορές να είναι δύσκολη.
Η ναυτία και ο έμετος είναι κοινά συμπτώματα μεταξύ των εγκύων γυναικών. Αντιθέτως, οι ηλικιωμένοι συχνά εμφανίζουν ήπιο κοιλιακό άλγος που μπορεί να αποδοθεί σε άλλες αιτίες. Στην περίπτωση των μικρών παιδιών και βρεφών, η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει εξαιτίας της αδυναμίας τους να εκφράσουν τι νιώθουν.
Η φυσική εξέταση για τον εντοπισμό της θέσης του κοιλιακού πόνου είναι σημαντική για τη διάγνωσή της. Η συντριπτική πλειοψηφία της διάγνωσης της οξείας σκωληκοειδίτιδας γίνεται με κλινική εξέταση χωρίς εξειδικευμένες εξετάσεις. Κατά την κρίση του Ιατρού μπορεί να απαιτηθούν εξετάσεις αίματος ή απεικονιστικός έλεγχος (υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία), για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας, καθώς μια προχωρημένη σκωληκοειδίτιδα μπορεί να υποστεί ρήξη (να «σπάσει»). Στη συνέχεια, μπορεί να δημιουργηθεί απόστημα και τα βακτήρια να εξαπλωθούν σε ολόκληρη την κοιλιά. Έτσι, μπορεί να προκληθεί γενικευμένη περιτονίτιδα, σήψη και άμεσος κίνδυνος για τη ζωή του ασθενούς.
Τα πολύ μικρά παιδιά (ηλικίας δύο ετών και κάτω) και οι ηλικιωμένοι (ηλικίας 70 ετών και άνω) διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για ρήξη.
Σκωληκοειδίτιδα-Θεραπεία
Η θεραπεία της σκωληκοειδίτιδας αφορά την αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης (σκωληκοειδεκτομή). Η αφαίρεσή της πραγματοποιείται με ανοικτή ή με λαπαροσκοπική επέμβαση.
Στην ανοικτή σκωληκοειδεκτομή, η επέμβαση πραγματοποιείται μέσω μιας τομής 5-10 εκ. στο δεξιό κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα, υπό γενική αναισθησία.
Η λαπαροσκοπική επέμβαση πραγματοποιείται επίσης υπό γενική αναισθησία. Η προσπέλαση, οι χειρισμοί και η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης γίνονται μέσω τριών, συνήθως, οπών (μήκους 0,5-1,0 εκ.). Οι οπές αυτές πραγματοποιούνται σε διαφορετικά μέρη του κοιλιακού τοιχώματος, συνήθως στον ομφαλό, στο υπογάστριο και στο αριστερό κατώτερο τμήμα.
Στην λαπαροσκοπική προσπέλαση ο μετεγχειρητικός πόνος είναι λιγότερος και η ανάρρωση είναι ταχύτερη σε σχέση με την παραδοσιακή ανοιχτή σκωληκοειδεκτομή. Ανεξαρτήτως μεθόδου, η πλειονότητα των ασθενών εξέρχεται εντός μίας ή δύο ημερών μετά την επέμβαση.
Λαπαρασκοπική επέμβαση:Αντενδείξεις
Αν και υπάρχουν σαφή πλεονεκτήματα στη λαπαροσκοπική χειρουργική, μπορεί να μην είναι κατάλληλη για ασθενείς με ορισμένες συνυπάρχουσες παθήσεις, όπως καρδιακά νοσήματα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Μπορεί επίσης να μην είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς με ρήξη σκωληκοειδούς απόφυσης.
Συμπερασματικά
Σε κάθε περίπτωση, πόνος στην κοιλιά που σταδιακά αυξάνεται σε ένταση και συνοδεύεται από συμπτώματα που προαναφέρθηκαν χρήζει επείγουσας ιατρικής εξέτασης προς επιβεβαίωση ή αποκλεισμό οξείας σκωληκοειδίτιδας ή και άλλων παθήσεων που μπορεί να εμφανίζουν παρόμοια εικόνα. Οι παθήσεις που μπορεί να εμφανίζουν παρόμοια συμπτωματολογία είναι κύστεις ωοθηκών, λιθίαση ουροποιητικού ή άλλες παθήσεις του λεπτού ή του παχέος εντέρου.
Ο Γενικός Χειρουργός Αναστάσιος Τσεχπενάκης είναι Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών, είναι εξειδικευμένος στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική με μακρόχρονη εμπειρία σε μεγάλο φάσμα χειρουργικών επεμβάσεων. Επικοινωνήστε μαζί του για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση σχετικά με την οξεία σκωληκοειδίτιδα.
