Ο οισοφάγος είναι το κυλινδρικού σχήματος όργανο που μεταφέρει την τροφή από το στόμα στον στόμαχο. Στο τελικό τμήμα του βρίσκεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας, κυκλικός μυϊκός σχηματισμός που λειτουργεί ως βαλβίδα μεταξύ οισοφάγου και στομάχου. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) συμβαίνει όταν ο μυς αυτός δεν συσπάται φυσιολογικά με αποτέλεσμα γαστρικό περιεχόμενο να παλινδρομεί στον οισοφάγο. Όταν το όξινο γαστρικό περιεχόμενο έρχεται σε επαφή με το εσωτερικό τοίχωμα του οισοφάγου, τον βλεννογόνο, προκαλείται αίσθημα καύσου στο θώρακα πίσω από το στέρνο ή στο λαιμό. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες γυναίκες και παιδιά κάθε ηλικίας.
Πού οφείλεται η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
Συχνότερο αίτιο της ΓΟΠΝ είναι η διαφραγματοκήλη, κατάσταση κατά την οποία μέρος του στομάχου έχει εισέρθει στο θώρακα μέσω κάποιας «χαλαρωμένης» περιοχής του διαφράγματος, του μυ που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιά. Άλλα αίτια της ΓΟΠΝ είναι η κατάχρηση αλκοόλ, η εγκυμοσύνη, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ενώ και μερικές τροφές έχει αποδειχτεί ότι σχετίζονται με τη νόσο.
Ποια είναι τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;
Τα κυριότερα συμπτώματα της ΓΟΠΝ είναι το αίσθημα καύσου που προαναφέρθηκε το οποίο επιμένει, οι όξινες αναγωγές και οι ερυγές (ρέψιμο). Ενίοτε, υπάρχει πόνος στο στήθος χωρίς «κάψιμο», δυσκολία στην κατάποση, ξηρός βήχας, δύσοσμη αναπνοή και πρωινή βραχνάδα στη φωνή.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;
Η μακροχρόνια επαφή των γαστρικών οξέων με το τοίχωμα του οισοφάγου προκαλεί διαβρώσεις με αποτέλεσμα αρκετές φορές την αιμορραγία ή την ανάπτυξη ελκών και στενώσεων στον οισοφάγο. Ιδιαίτερα επικίνδυνη επιπλοκή της ΓΟΠΝ αποτελεί μια ειδικού τύπου διάβρωση που καλείται Οισοφάγος Barrett, η οποία, αν και σχετικά σπάνια, πρέπει πάντα να αποκλείεται ή να αντιμετωπίζεται άμεσα καθώς αποτελεί προκαρκινική κατάσταση.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Αν η κλινική εξέταση και το ιστορικό του πάσχοντος εγείρουν την υποψία παλινδρόμησης γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο, ο Ιατρός έχει στη διάθεσή του τις ακόλουθες εξετάσεις που θα θέσουν την διάγνωση αλλά και τη βαρύτητα της νόσου:
- Μέτρηση της οξύτητας (πεχαμετρία) κατά μήκος του οισοφάγου για 24 ώρες με ειδικό καθετήρα που φέρεται από τη μύτη στον οισοφάγο
- Τέστ πρόκλησης των συμπτωμάτων με χορήγηση από το στόμα ειδικής ουσίας ήπιας οξύτητας (Bernsteintest)
- Οισοφαγο-γαστροσκόπηση, κατά την οποία θα φανούν πιθανές διαβρώσεις στον οισοφάγο και η ύπαρξη ή όχι διαφραγματοκήλης. Κατά την ενδοσκόπηση λαμβάνονται και δείγματα ιστού για βιοψία.
- Ειδικός ακτινολογικός έλεγχος με κατάποση ειδικού σκιαγραφικού φαρμάκου
Ποια είναι η θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;
Η συντηρητική θεραπεία είναι τις περισσότερες φορές αποτελεσματική και αφορά την κατάργηση συνηθειών (πχ αλκοόλ και κάπνισμα) που προκαλούν κρίσεις παλινδρόμησης, τροποποίηση διατροφής και απώλεια βάρους. Ο Ιατρός μπορεί να συστήσει και τη μακροχρόνια λήψη φαρμακευτικής αγωγής με αντιόξινα, αντιεκκριτικά και προκινητικά φάρμακα (που διευκολύνουν την γρηγορότερη προώθηση του γαστρικού περιεχομένου στο λεπτό έντερο).
Πολλές φορές η συντηρητική θεραπεία στη ΓΟΠΝ αποτυγχάνει ή δεν είναι αρκετή. Μπορεί τα φάρμακα να ουδετεροποιούν την οξύτητα και να ελαττώνουν την ποσότητα του γαστρικού περιεχομένου, αλλά να υπάρχει παλινδρόμηση υγρού στον οισοφάγου η οποία εκδηλώνεται με άλλα συμπτώματα (αίσθημα πνιγμού – εισρόφηση στον ύπνο και άσθμα).
Σε αποτυχία ή ανεπάρκεια της συντηρητικής αγωγής ή εάν έχει διαγνωστεί διαφραγματοκήλη, η θεραπεία της ΓΟΠΝ είναι η χειρουργική αποκατάσταση του μηχανισμού βαλβίδας στο όριο οισοφάγου-στομάχου (με ταυτόχρονη αποκατάσταση της διαφραγματοκήλης , αν υπάρχει). Η χειρουργική αυτή επέμβαση καλείται Θολοπλαστική κατά Nissen και κατά την οποία το ανώτερο μέρος του στομάχου (ο θόλος) τυλίγεται γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου.
Η Θολοπλαστική κατά Nissen γίνεται λαπαροσκοπικά (αν δεν το απαγορεύει η γενική κατάσταση του ασθενή) και με γενική αναισθησία. Είναι ασφαλής και πολύ αποτελεσματική επέμβαση με ελάχιστη νοσηλεία (1-2 ημέρες) όταν πραγματοποιείται από εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα. Μετά το χειρουργείο ο ασθενής έχει άμεση επιστροφή στην καθημερινή του δραστηριότητα και θα του συστηθεί για λίγες ημέρες ειδική δίαιτα καθώς μπορεί να έχει ήπια ενοχλήματα στην κατάποση που γρήγορα θα υποχωρήσουν.
Σε περίπτωση που έχετε συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, απευθυνθείτε στο γενικό χειρούργο Αναστάσιο Τσεχπενάκη για μια πλήρη διάγνωση και θεραπεία.
