Παγκρεατίτιδα

H Παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο-αδένας που βρίσκεται πίσω από το στομάχι. Είναι μεγαλύτερο από τη χοληδόχο κύστη, αλλά μικρότερο από το ήπαρ και παίζει βασικό ρόλο στη λειτουργία του πεπτικού συστήματος.

Συγκεκριμένα, το πάγκρεας:
-Εκκρίνει ουσίες (ένζυμα) που διοχετεύονται στο λεπτό έντερο για την πέψη των τροφών (εξωκρινής αδένας).
-Παράγει ορμόνες (ινσουλίνη και γλυκαγόνη) που περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Οι ορμόνες αυτές ρυθμίζουν τον μεταβολισμό (καύση) των σακχάρων της τροφής (ενδοκρινής αδένας).

Τι είναι η παγκρεατίτιδα;

Η παγκρεατίτιδα αρχίζει συνήθως ως οξύ επεισόδιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια νόσο μετά από μια σοβαρή και / ή επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις. Όταν το πάγκρεας είναι ερεθισμένο, τα πεπτικά ένζυμα επιτίθενται στον ιστό που τα παράγει. Ένα από αυτά τα ένζυμα, που ονομάζονται θρυψίνη, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους παγκρεατικούς ιστούς, οίδημα του οργάνου και αιμορραγία. Στη χρόνια παγκρεατίτιδα, το πάγκρεας μπορεί τελικά να σταματήσει να παράγει τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για την πέψη των συστατικών των τροφών. Αυτό ονομάζεται εξωκρινής ανεπάρκεια και τα λίπη και οι πρωτεΐνες δεν πέπτονται και δεν απορροφούνται. Όταν η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι προχωρημένη, το πάγκρεας μπορεί να χάσει την ικανότητά του να παράγει ινσουλίνη. Η ενδοκρινής αυτή ανεπάρκεια οδηγεί σε σακχαρώδη διαβήτη.

Που οφείλεται η παγκρεατίτιδα;

Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, αμέσως μετά τον ερεθισμό ή βλάβη του ιστού του παγκρέατος που προκαλείται από τα ένζυμα που το ίδιο παράγει. Ο μηχανισμός αυτής της βλάβης δεν είναι πλήρως κατανοητός. Όμως, τα αίτιά της είναι συνήθως η χολολιθίαση και η κατάχρηση αλκοόλ.

Λίθοι από τη χοληδόχο κύστη μπορεί να μετακινηθούν και να αποφράξουν το φύμα του Vater, το σημείο, δηλαδή, στο λεπτό έντερο που ο χοληδόχος και ο παγκρεατικός πόρος ενώνονται και αδειάζουν τις εκκρίσεις τους (χολή και παγκρεατικά ένζυμα). Τα ένζυμα δεν διοχετεύονται στο έντερο και παραμένοντας μέσα στο πάγκρεας αρχίζουν να το διαβρώνουν.

Στην περίπτωση του αλκοόλ, η υπερβολική έκθεση στην ουσία ευαισθητοποιεί το πάγκρεας. Η εκδήλωση της οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να συμβεί από μερικές ώρες ή μία με δύο ημέρες μετά την κατανάλωση αλκοόλ. Η ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνεται ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Άλλες λιγότερο συχνές αιτίες είναι:

  • υπερβολικά επίπεδα σωματιδίων λίπους στο αίμα (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια)
  • λοιμώξεις όπως η παρωτίτιδα
  • η χρήση ναρκωτικών
  • τραυματισμοί του παγκρέατος
  • οι κληρονομικοί παράγοντες.

Η χρόνια παγκρεατίτιδα εμφανίζεται συνήθως ως οξεία και παραμένει. Αυτό συμβαίνει γιατί ο παγκρεατικός ιστός αλλοιώνει τη σύστασή του και ουλοποιείται λόγω της παρατεταμένης έκθεσής του στον βλαπτικό παράγοντα που είναι κυρίως το αλκοόλ.

Ποια είναι τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας;

Η οξεία παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται σαν σταδιακός ή απότομα εμφανιζόμενος πόνος στο επιγάστριο κάτω από το στέρνο με αντανάκλαση στην ράχη, ναυτία και έμετος ή τάση για έμετο. Μπορεί να υπάρχει πυρετός και απώλεια βάρους. Αν εμφανιστεί ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος) σημαίνει ότι υπάρχει κώλυμα στον χοληδόχο πόρο. Αυτό δημιουργείται από λίθους (στους οποίους μπορεί και να οφείλεται η παγκρεατίτιδα). Επίσης, μπορεί να δημιουργείται από την πίεση που ασκεί το οιδηματώδες φλεγμαίνον πάγκρεας στον χοληδόχο πόρο και τον αποφράσσει.

Στις περισσότερες περιπτώσεις χρόνιας παγκρεατίτιδας έχουν προϋπάρξει οξέα επεισόδια της νόσου. Το πάγκρεας, αρχικά, δεν παράγει τα αναγκαία πεπτικά ένζυμα. Έτσι το έντερο δεν απορροφάει τα θρεπτικά συστατικά των τροφών και οδηγεί τον οργανισμό σε σταδιακή υποθρεψία. Συχνό σύμπτωμα είναι η στεατόρροια, η αποβολή, δηλαδή, παχύρρευστων κοπράνων με μεγάλη περιεκτικότητα άπεπτων λιπών. Σε προχωρημένα στάδια που επηρεάζεται και η ενδοκρινής λειτουργία του παγκρέατος αρχίζουν να εμφανίζονται συμπτώματα σακχαρώδους διαβήτη (όπως συχνή δίψα και πολλά ούρα).

Πώς γίνεται η διάγνωση της παγκρεατίτιδας;

Η διάγνωση θα βασιστεί στο ατομικό ιστορικό του ασθενούς και σε μια σειρά εργαστηριακών εξετάσεων. Θα περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος (για δείκτες φλεγμονής, σάκχαρο αίματος και μέτρηση παγκρεατικών ενζύμων), υπερηχογράφημα άνω κοιλίας και αξονική ή/και μαγνητική τομογραφία. Μπορεί να χρειαστούν και ειδικές εξετάσεις που θα καθορίσουν τον βαθμό της παγκρεατικής βλάβης, όπως η μέτρηση της ποσότητας του λίπους στα κόπρανα.

Ποια είναι η θεραπεία της παγκρεατίτιδας;

Η θεραπεία εστιάζει στην αναπλήρωση των διατροφικών – μεταβολικών αναγκών με ειδική δίαιτα και χορήγηση υποκατάστατων παγκρεατικών ενζύμων από το στόμα καθώς και στην ανακούφιση του πόνου. Ήπιος πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με απλά αναλγητικά. Εάν η αιτία της οξείας παγκρεατίτιδας είναι η χολολιθίαση, θα χρειαστεί η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (χολοκυστεκτομή). Αν παραμένουν λίθοι στο χοληδόχο πόρο θα αφαιρεθούν είτε κατά τη χολοκυστεκτομή είτε με ειδική ενδοσκοπική μέθοδο που λέγεται ΕRCP (Ενδοσκοπική Παλλίνδρομη Χολαγγειο- Παγκρεατογραφία). Κατά την τεχνική αυτή, το γαστροσκόπιο φτάνει μέχρι το φύμα του Vater και υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο καθαρίζεται ο χοληδόχος πόρος από τις πέτρες.

Την σειρά με την οποία θα πραγματοποιηθούν οι παραπάνω θεραπευτικοί χειρισμοί θα την καθορίσει ο θεράπων Ιατρός λαμβάνοντας υπ’ όψη πολλές παραμέτρους.  Ο βαθμός και η έκταση της φλεγμονής του παγκρέατος και η γενικότερη κατάσταση του ασθενούς παίζουν είναι μερικές από τις παραμέτρους.

Σε σοβαρές περιπτώσεις χρόνιας παγκρεατίτιδας ή οξείας παγκρεατίτιδας με νέκρωση τμήματος του οργάνου μπορεί να χρειαστεί  χειρουργική επέμβαση για τη αποσυμφόρηση του παγκρεατικού πόρου ή για αφαίρεση τμήματος του παγκρέατος.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παγκρεατίτιδα επικοινωνήστε με τον Γενικό Χειρουργό, Δρ. Αναστάσιο Τσεχπενάκη, ο οποίος μετά από εξατομικευμένη διάγνωση θα σας προτείνει την καλύτερη θεραπεία.

ctadesktop ctamobile