Αιμορραγία πεπτικού

Τι είναι η αιμορραγία πεπτικού;

Η αιμορραγία πεπτικού αποτελεί σύμπτωμα μιας διαταραχής του πεπτικού συστήματος και όχι αυτόνομη νόσο. Πρόκειται για απώλεια αίματος που προέρχεται από οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα, δηλαδή από το στόμα έως και τον πρωκτό. Ανάλογα με το σημείο προέλευσης, διακρίνεται σε ανώτερη (οισοφάγος, στομάχι, δωδεκαδάκτυλο) και κατώτερη (λεπτό και παχύ έντερο, ορθό, πρωκτός) αιμορραγία πεπτικού.

Η βαρύτητα του προβλήματος ποικίλλει. Μπορεί να είναι ήπια και παροδική, χωρίς σημαντική απώλεια αίματος, ή σοβαρή και απειλητική για τη ζωή, απαιτώντας άμεση ιατρική αντιμετώπιση. Η αιμορραγία πεπτικού αποτελεί πάντοτε επείγον σύμπτωμα. Υποδηλώνει βλάβη ή φλεγμονή σε κάποιο σημείο του πεπτικού σωλήνα που χρειάζεται άμεση διερεύνηση και θεραπεία.

Ποιοι είναι οι τύποι αιμορραγίας πεπτικού;

Η αιμορραγία πεπτικού διακρίνεται σε διάφορους τύπους, ανάλογα με τη διάρκεια, την ένταση και την ορατότητά της:

• Οξεία αιμορραγία: Εμφανίζεται ξαφνικά και είναι συνήθως έντονη, αποτελώντας ιατρικό επείγον.
• Χρόνια αιμορραγία: Εξελίσσεται αργά, με μικρή αλλά επαναλαμβανόμενη απώλεια αίματος σε βάθος χρόνου.
• Φανερή αιμορραγία: Έχει εμφανή σημάδια, όπως αίμα σε εμετό ή κόπρανα.
• Λανθάνουσα αιμορραγία: Δεν είναι ορατή, αλλά ανιχνεύεται με εργαστηριακές εξετάσεις λόγω χαμηλών αιματολογικών τιμών.
• Αδιευκρίνιστη αιμορραγία: Όταν η πηγή δεν εντοπίζεται με τις συνήθεις ενδοσκοπικές εξετάσεις.

Ποια είναι τα αίτια;

Η αιμορραγία πεπτικού μπορεί να προέρχεται από οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα. Η διάκριση μεταξύ ανώτερης και κατώτερης αιμορραγίας είναι καθοριστική για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Ανώτερη αιμορραγία πεπτικού

Η ανώτερη αιμορραγία αφορά την περιοχή από τον οισοφάγο έως το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο).Τα συχνότερα αίτια περιλαμβάνουν:

• Πεπτικό έλκος: Η συχνότερη αιτία, λόγω γαστρικού οξέος, λοίμωξης ή χρήσης αντιφλεγμονωδών.
  • Ρήξη βλεννογόνου οισοφάγου: Συνδέεται με υπερβολικό εμετό, συχνά μετά από κατανάλωση αλκοόλ.
  • Κιρσοί οισοφάγου: Διογκωμένες φλέβες λόγω ηπατικής νόσου, προκαλούν μαζική αιμορραγία.
  • Οισοφαγίτιδα: Φλεγμονή του οισοφάγου από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
  • Γαστροπάθεια πυλαίας υπέρτασης: Αποτέλεσμα αυξημένης πίεσης στο πυλαίο φλεβικό σύστημα.
  • Αγγειακές δυσπλασίες: Ανώμαλα αγγεία στο στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο που αιμορραγούν.
  • Μεγάλη διαφραγματοκήλη: Προκαλεί διάβρωση του γαστρικού βλεννογόνου και αιμορραγία.

Κατώτερη αιμορραγία πεπτικού

Η κατώτερη αιμορραγία αφορά το λεπτό και παχύ έντερο, το ορθό και τον πρωκτό.

Τα συχνότερα αίτια είναι:

• Εκκολπωμάτωση και εκκολπωματίτιδα: εκκολπώματα στο τοίχωμα του εντέρου, που μπορεί να φλεγμάνουν ή να αιμορραγήσουν.
• Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, όπως ελκώδης κολίτιδα και νόσος Crohn, προκαλούν φλεγμονή και έλκη.
• Πολύποδες και νεοπλασίες: Πολύποδες ή καρκίνοι του ορθού και του παχέος εντέρου, συχνά με χρόνια αιμορραγία.
• Αιμορροΐδες: Διογκωμένες φλέβες του πρωκτού ή του ορθού, κοινή αιτία αίματος στα κόπρανα.
• Ραγάδες πρωκτού: Μικρές ρωγμές που προκαλούν αιμορραγία και πόνο κατά την αφόδευση.
• Πρωκτίτιδα: Φλεγμονή του ορθού, που συνοδεύεται από αιμορραγία.
• Όγκοι του εντέρου: Καλοήθεις ή κακοήθεις σχηματισμοί που διαβρώνουν το τοίχωμα και προκαλούν απώλεια αίματος.

Αιμορραγία πεπτικού: Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα της αιμορραγίας πεπτικού εξαρτώνται από τη θέση και τη σοβαρότητα της απώλειας αίματος. Μπορεί να είναι φανερά ή λανθάνοντα, καθιστώντας τη διάγνωση άλλοτε εύκολη και άλλοτε πιο δύσκολη.

Η φανερή αιμορραγία εκδηλώνεται με:

• Αιματέμεση, δηλαδή εμετό με αίμα ή υλικό που μοιάζει με «κατακάθι καφέ».
• Μέλαινα κένωση, μαύρα, πίσσα κόπρανα που υποδηλώνουν ανώτερη αιμορραγία.
• Αιματοχεσία, παρουσία φρέσκου αίματος στα κόπρανα ή στο χαρτί υγείας.

Η λανθάνουσα αιμορραγία εκδηλώνεται με γενικά συμπτώματα όπως ζάλη, κόπωση, δύσπνοια, ταχυκαρδία και ωχρότητα, που οφείλονται στη σταδιακή απώλεια αίματος και στην εμφάνιση αναιμίας.

Σε οξεία αιμορραγία, τα σημεία είναι πιο έντονα και περιλαμβάνουν λιποθυμικά επεισόδια, ταχεία καρδιακή λειτουργία, μειωμένη διούρηση και ενδείξεις υποογκαιμικής καταπληξίας.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της αιμορραγίας πεπτικού βασίζεται σε μια προσεκτική ιατρική αξιολόγηση που ξεκινά με τη λήψη ιστορικού και την περιγραφή των συμπτωμάτων από τον ασθενή. Στόχος είναι να εντοπιστεί το σημείο προέλευσης της αιμορραγίας και να εκτιμηθεί η σοβαρότητά της.

Τα αρχικά βήματα περιλαμβάνουν:

• Εξετάσεις αίματος, που ελέγχουν για σημεία αναιμίας ή ενεργής απώλειας αίματος.
• Έλεγχο κοπράνων για απόκρυφο αίμα, ο οποίος ανιχνεύει μη ορατές ποσότητες αίματος στα κόπρανα.
• Αξονική τομογραφία, που παρέχει λεπτομερείς εικόνες του πεπτικού συστήματος και μπορεί να εντοπίσει εστίες αιμορραγίας.
• Ακτινογραφίες πεπτικού με βάριο, που βοηθούν στην απεικόνιση του ανώτερου ή κατώτερου γαστρεντερικού σωλήνα.

Για πιο ακριβή εντόπιση της πηγής αιμορραγίας, χρησιμοποιούνται ενδοσκοπικές εξετάσεις όπως:

• Γαστροσκόπηση (ανώτερη ενδοσκόπηση), με εύκαμπτο σωλήνα και κάμερα για άμεση επισκόπηση του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου.
• Κολονοσκόπηση ή σιγμοειδοσκόπηση, για έλεγχο του παχέος εντέρου και του ορθού.
• Εντεροσκόπηση με μπαλόνι, που επιτρέπει την εξέταση δυσπρόσιτων περιοχών του λεπτού εντέρου.

Σε περιπτώσεις όπου η πηγή αιμορραγίας δεν εντοπίζεται ή η απώλεια είναι οξεία, ενδέχεται να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως:

• Αγγειογραφία, όπου χρησιμοποιείται σκιαγραφικό υγρό για την απεικόνιση των αγγείων του πεπτικού.
• Κάψουλα ενδοσκόπησης, μια μικρή κάμερα σε μορφή χαπιού που καταγράφει εικόνες κατά τη διέλευσή της από το έντερο.
• Σπινθηρογράφημα, που ανιχνεύει τη διαρροή αίματος με τη χρήση ειδικού ραδιενεργού δείκτη

Αιμορραγία πεπτικού: Πώς θεραπεύεται;

Η αντιμετώπιση της αιμορραγίας πεπτικού εξαρτάται από τη σοβαρότητα και το σημείο προέλευσης της. Μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική, ενδοσκοπική ή χειρουργική θεραπεία.

Φαρμακευτική αγωγή

Χρησιμοποιείται κυρίως σε ήπιες περιπτώσεις και στοχεύει:

• Στη μείωση της γαστρικής οξύτητας.
• Στη βελτίωση της πήξης και τη διακοπή της αιμορραγίας.
• Στην ανακούφιση φλεγμονών του βλεννογόνου.

Ενδοσκοπική αντιμετώπιση

Εφαρμόζεται σε πολλές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια γαστροσκόπησης ή κολονοσκόπησης, επιτρέποντας:

• Αφαίρεση πολυπόδων ή παθολογικών ιστών.
• Τοπική έγχυση φαρμάκων για αιμόσταση.
• Τοποθέτηση clips ή δακτυλίων σε αιμορραγούντα αγγεία.
• Καυτηριασμό της βλάβης με λέιζερ ή θερμό/ψυχρό αέριο.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Σε οξεία ή εκτεταμένη αιμορραγία, μπορεί να απαιτηθεί επείγουσα επέμβαση.

• Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί σήμερα την προτιμώμενη μέθοδο, καθώς επιτρέπει:
  • Άμεση εντόπιση της αιμορραγίας.
  • Ακριβή αιμόσταση με ελάχιστο τραύμα.
  • Ταχύτερη ανάρρωση και μικρότερη νοσηλεία.

Η επιλογή θεραπείας καθορίζεται πάντα από τη φύση και την ένταση της αιμορραγίας και απαιτεί άμεση αξιολόγηση και έγκαιρη διάγνωση.

Αν παρουσιάζετε συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν αιμορραγία πεπτικού, επικοινωνήστε με τον εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό Δρ. Αναστάσιο Τσεχπενάκη για έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση.