Η οξεία σκωληκοειδίτιδα αποτελεί μια από τις πιο συχνές καταστάσεις που απαιτούν άμεση χειρουργική παρέμβαση, καθώς η καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Πρόκειται για φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, ενός μικρού σωληνοειδούς οργάνου που βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου. Η εξέλιξη της νόσου είναι ταχεία, και η έγκαιρη παρέμβαση καθορίζει την πρόγνωση του ασθενούς.
Πώς προκαλείται η οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Η φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης συνήθως ξεκινά λόγω απόφραξης του αυλού της από κοπρόλιθους, υπερπλασία λεμφικού ιστού, ξένα σώματα ή σπανιότερα από νεοπλάσματα. Αυτή η απόφραξη προκαλεί συσσώρευση βλέννας και βακτηρίων στο εσωτερικό της απόφυσης, με αποτέλεσμα τη φλεγμονώδη αντίδραση.
Καθώς η πίεση στο εσωτερικό αυξάνεται, παρεμποδίζεται η αιμάτωσή της. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία και τελικά ρήξη του τοιχώματός της, δημιουργώντας έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο φλεγμονής και περιτονίτιδας. Η κατάσταση αυτή καθιστά επιτακτική τη γρήγορη χειρουργική αντιμετώπιση.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα της πάθησης;
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα συχνά ξεκινά με αμβλύ πόνο στην περιοχή του ομφαλού, ο οποίος σταδιακά μετατοπίζεται στο κάτω δεξιό τεταρτημόριο της κοιλιάς. Εκεί γίνεται εντονότερος και πιο σταθερός. Η κλινική εικόνα συνοδεύεται συνήθως από ανορεξία, ναυτία και εμέτους, ενώ πολλοί ασθενείς εμφανίζουν και ήπιο πυρετό.
Άλλα πιθανά σημεία περιλαμβάνουν:
- Ευαισθησία στην πίεση της δεξιάς κάτω κοιλιακής χώρας.
- Αίσθημα έντονης δυσφορίας κατά τη βάδιση ή το βήξιμο.
- Αντανακλαστικό άλγος (π.χ. σημείο McBurney, Rovsing ή Blumberg).
Οι ασθενείς, κυρίως παιδιά και ηλικιωμένοι, ενδέχεται να εμφανίζουν άτυπα συμπτώματα, γεγονός που δυσκολεύει τη διάγνωση και αυξάνει την πιθανότητα επιπλοκών.
Οξεία σκωληκοειδίτιδα: Μέθοδοι διάγνωσης και απεικόνισης
Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας βασίζεται στο ιστορικό, τη φυσική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις. Αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων και δείκτες φλεγμονής, όπως η CRP, υποστηρίζουν τη διάγνωση.
Για μεγαλύτερη ακρίβεια χρησιμοποιούνται απεικονιστικές τεχνικές όπως:
- Υπερηχογράφημα κοιλίας, κυρίως σε παιδιά και εγκύους.
- Αξονική τομογραφία, η οποία παρέχει υψηλή διαγνωστική ακρίβεια και μπορεί να αποκαλύψει επιπλοκές όπως απόστημα ή διάτρηση.
Η συστηματική αξιολόγηση των ευρημάτων από εξειδικευμένο ιατρό είναι απαραίτητη ώστε να ληφθεί η ορθή απόφαση για την επερχόμενη θεραπεία.
Ποιες είναι οι επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα;
Η μη έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και επικίνδυνες καταστάσεις. Ανάμεσα στις πιο συνήθεις επιπλοκές περιλαμβάνονται:
- Διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης
- Δημιουργία ενδοκοιλιακού αποστήματος
- Γενικευμένη περιτονίτιδα
- Σήψη, ιδιαίτερα σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς
Η παρουσία επιπλοκών επιμηκύνει τη νοσηλεία, αυξάνει την ανάγκη για χορήγηση ενδοφλέβιων αντιβιοτικών και, ενίοτε, οδηγεί σε πιο σύνθετες χειρουργικές επεμβάσεις.
Χειρουργική αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας
Η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης (σκωληκοειδεκτομή) είναι η θεραπεία εκλογής. Πρόκειται για μια επέμβαση η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με την παραδοσιακή ανοικτή μέθοδο, είτε λαπαροσκοπικά, ανάλογα με την περίπτωση.
Η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή έχει καθιερωθεί ως η μέθοδος προτίμησης λόγω των εξής πλεονεκτημάτων:
- Μικρότερη τομή και λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
- Συντομότερη ανάρρωση και επιστροφή στην καθημερινότητα
- Μειωμένος κίνδυνος λοιμώξεων και επιπλοκών
Η διάρκεια της νοσηλείας είναι συνήθως σύντομη, και οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στο σπίτι τους την επόμενη ημέρα της επέμβασης.
Αποκατάσταση και οδηγίες μετά το χειρουργείο
Η μετεγχειρητική πορεία είναι συνήθως ομαλή, υπό την προϋπόθεση ότι ακολουθούνται πιστά οι ιατρικές οδηγίες. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει ήπιο πόνο στα σημεία των τομών, ο οποίος αντιμετωπίζεται με κοινά αναλγητικά. Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες πραγματοποιείται σε λίγες ημέρες.
Συστάσεις για την περίοδο ανάρρωσης:
- Αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας για τουλάχιστον μία εβδομάδα.
- Προσεκτική φροντίδα της τομής και παρακολούθηση για σημεία λοίμωξης.
- Ισορροπημένη διατροφή και σταδιακή επιστροφή στη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου.
Σε περιπτώσεις περίπλοκης σκωληκοειδίτιδας, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο και να απαιτήσει επιπλέον φροντίδα ή φαρμακευτική αγωγή.
Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Τσεχπενάκης είναι Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών, είναι εξειδικευμένος στη Λαπαροσκοπική Χειρουργική με μακρόχρονη εμπειρία σε μεγάλο φάσμα χειρουργικών επεμβάσεων. Επικοινωνήστε μαζί του για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση σχετικά με την οξεία σκωληκοειδίτιδα.
